Çocukların cinsel gelişimi sırasında, ebeveynler pek fazla bilgi sahibi olmadıklarını fark ederler ve bu durum tedirginlik yaşamalarına sebep olur.
Çocukların cinsel gelişimi sırasında, ebeveynler pek fazla bilgi sahibi olmadıklarını fark ederler ve bu durum tedirginlik yaşamalarına sebep olur. Burada kültürün de etkisiyle anne babalar bu konuda araştırma yapmaya dahi çekinebilirler. Ancak bu konuda sakin olmak ve bilgi edinmek yapılması gereken en doğru davranıştır.
Bu yazıda anne babaların konu ile ilgili doğru bilgi edinmeleri adına genelde merak edilen birkaç soruyu cevaplamak isterim.
Cinsellik toplumuzda ne kadar gizli gizli konuşulan bir konu olsa da insanın doğası gereği göz ardı edemeyeceğimiz, yaşamın önemli bir parçasıdır. Çocukluk döneminde alınan cinsel eğitim yetişkinlik dönemindeki cinsel yaşamı etkilemektedir. Bu yüzden ailede alınan cinsel eğitim oldukça önemlidir.
Çocuğunuz gelişiminin bir parçası olarak (yani doğal olarak) cinsellikle alakalı konuları merak edecek ve bu merakını ilk sizinle gidermek isteyecektir. Bu durumda çocuğunuzu geri çevirmeniz, sorularını duymazlıktan gelmeniz veya yanlış bilgilendirmeniz(örneğin, seni leylekler getirdi) çocuğunuzun sağlıklı bir cinsel gelişim göstermesini engelleyecektir. Yapmış olduğunuz bu yanlış ebeveyn tutumları; çocuğun var olan merak duygusunu başka yollarla gidermesine veya cinsellik konularını sürekli bastırmasına, bunun utanılacak, konuşulmaması gereken bir konu olduğuna inanmasına sebep olabilir.
Çocukla cinsel konuları konuşmaya başlamak için en uygun zaman size bu konuyla alakalı sorular sormaya başladığı zamandır. Bu da genelde 3-4 yaş civarına denk gelir. Soruların size yöneltilmesi için öncesinde çocuğunuzun bu konularda size karşı rahat olabileceği destekleyici, bir ilişki kurmuş olmanız gerekir. Aksi takdirde çocuğunuz bu konuları sizinle konuşmaktan çekinebilir ve başka şekillerde bu merakını gidermeye çalışabilir.
“Kızım git bu soruyu annene sor.” demiyoruz tabi ki J Çocuk sorusunu sormak için kimi kendisine yakın gördüyse sorusunu ona sorar ve o kişinin bunu cevaplaması gerekir. O anda sorusunun cevaplanmaması ve başka birisine yönlendirilmesi çocuğu utandırabilir ve bu konuları sizinle konuşmaması gerektiğini düşündürebilir.
Çocuğunuzun yönelttiği her soruya anında cevap vermek zorunda hissetmeyin. Bu durum bazı yanlış söylemlerde bulunmanıza sebep olabilir. Bunun için çocuğunuzdan zaman isteyin: “Bu soruyu cevaplamam için bana biraz zaman verebilir misin? En kısa zamanda bu sorunu senin anlayabileceğin düzeyde anlatmaya çalışacağım.” diyebilir ve sonrasında sorunuzla alakalı araştırma yaparak çocuğunuzun anlayabileceği uygun bir dille sorularını cevaplayabilirsiniz.
Çocuklar, 3-6 yaş arası bedenlerini keşfederler ve büyük bir kısmı bu keşif sırasında genital organlarının haz verici özelliğinin farkına varır. Daha sonra bu hazzı hissetmek için mastürbasyon davranışını tekrarlayabilirler. Böyle bir durumda verilecek tepki, çocuğun cinselliğe karşı bakış açısında oldukça önemlidir. Aşırı tutucu bir davranış, çocuğun cinselliğin ayıp yapılmaması gereken bir davranış olarak algılamasına sebep olabilir. Yapılması gereken, olayı görmezden gelerek o anda çocuğun dikkatini başka bir noktaya çekmektir. Bununla beraber çocuğunuzun erken yaşta uyarılmasına sebep olabilecek uyaranlardan uzak tutmakta fayda var.
Çocuklar cinsel içerikli uyaranlara iki şekilde maruz kalırlar; merak duygularını gidermek adına özel bir araştırmaya girerler veya çevreden istemsizce bu uyaranlara maruz kalırlar. Çocukların cinsellikle ilgili şeyleri merak etmesi çok normaldir ancak bu merakını anne-babasının gözetiminde gidermelidir. Aksi takdirde konuyla alakalı yanlış bilgi edinebilirler. Bunun önüne geçmenin en sağlıklı yolu çocuğun merak ettiği soruları anlayışla karşılamak ve bu soruları cevaplandırmaktır bu sayede çocuk merak duygusunu sizin gözetiminizde, kendi gelişim düzeyine uygun olarak gidermiş olacaktır.
Başka bir önemli sorun da bilinçsizce maruz kalınan cinsel içerikli öğelerdir. Burada anne-babaların dikkatli olması çok önemlidir. Olabildiğince çocuğu cinsel içerikli uyaranlardan uzak tutmaya çalışmak gerekir. Ancak bazen onların kontrolü dışında da bu uyaranlarla karşılaşılabilir. Böyle durumlarda sakin olmak, abartılı tepki vermemek ve çocukta merak duygusunu uyandırmamak çok önemlidir. Bunun en bariz örneği televizyonda karşılaşılan sahnelerdir. Genelde böyle bir durumla karşılaşan ebeveynlerin tepkisi, televizyonu kapatmak şeklinde olur. Ancak bu tutum yanlıştır. Çünkü çocuk zaten göreceği kadarını görmüştür ve siz o televizyonu kapatarak çocuğunuza yanlış bir mesaj vermiş olursunuz. Çocuklar böyle durumlarda ya sahnenin devamını merak ederek bir araştırmaya girerler ya da cinselliğin kötü, ayıp, yaşanılmaması gereken bir şey olduğunu düşünürler. Yapılması gereken, izlenilen şeylere dikkat etmek ve buna rağmen maruz kalındığında da tepkisiz kalmak olmalıdır.
Burada önemli olan soruların cevaplarını çocuğun anlayabileceği düzeye indirmek ve bu soruları dürüstçe, saptırmadan cevaplamaktır. Örneğin, “Seni leylekler getirdi.” gibi bir cevap kesinlikle kabul edilemez.
Bu sorunun cevabı çocuğun zihinsel gelişim düzeyine göre farklılık gösterebilir. Ancak çocuğun yaşı ve zihinsel gelişimi ne kadar büyük olursa olsun bu konudan bahsederken fazla detaya girmeden, dürüstçe ve anlaşılır şekilde bahsetmek yeterli olacaktır. Örneğin, “Biz baban ve annen olarak birbirimizi çok sevdik ve evlendik. Sonra çocuğumuz olsun istedik ve sen annenin karnında, senin için hazırlanmış özel bir yerde büyümeye başladın. Daha sonra yeterince büyüyünce orda durmana gerek kalmadı ve bizim yanımıza geldin.” denilebilir. Burada doğum süreciyle alakalı sorular gelebilir. Yine bu soruları da aynı şekilde çocuğunuzu korkutamadan (doğumun çok zordu, çok acı çektim) açık ve anlaşılır şekilde cevaplayabilirsiniz.
Sorusu da aileleri zorlayan zor sorulardan birisidir. Soruya örnek bir cevap verecek olursak; “Kızım/oğlum, insanlar iki farklı cinsiyette doğarlar ve farklı özelliklere sahiptirler. Bu farklılıklardan birisi de erkeklerin penis, kızların vulva (Cinsel organlardan bahsederken bilimsel isimlerinin kullanılması en sağlıklı olanıdır.) ile doğmuş olmalarıdır.” demek yeterli olacaktır.
Buna benzer soruları çocuklar genelde sorarlar, ancak onların burada kastetmek istedikleri bizim bildiğimiz anlamıyla evlilik değildir. Onlar, “Evlenince annemden ayrılacağım.” kaygısını bu şekilde gidermek isterler. “Annecim/babacım sen büyüdükçe başka insanları da seveceksin ve birisiyle evlenmek isteyeceksin ama ben her zaman senin yanında olacağım.” diyerek çocuğunuzun sizden ayrılacağı yönündeki kaygısını azaltabilirsiniz.
Psk. Aslıhan ÇELİK
