Geceleri uykudan korkarak uyanma çok sık karşılaşılan ve herkeste görülebilen bir durumdur. Genelde bu korkular uyur gezerlik veya kabus görme olarak adlandırılır.
Geceleri uykudan korkarak uyanma çok sık karşılaşılan ve herkeste görülebilen bir durumdur. Genelde bu korkular uyur gezerlik veya kabus görme olarak adlandırılır. Ancak bazı durumlarda ortaya çıkan korkuları bu şekilde ifade etmek yanlış olur. Örneğin gece korkusunun başka bir sebebi de uyku terörü olabilir.
Uyku terörünü bir annenin ifadesi ile anlatırsam daha iyi anlaşılacağını düşünüyorum; “ Geceleri bir anda çocuğumuzun bağırma sesi ile uyanıyoruz. Yanına gittiğimizde anlamsız bir şekilde bağırdığını, değişik hareketler yaptığını görüyoruz. Hemen onu sakinleştirmek için ona sarılıyorum, sakin olmasını söylüyorum ama beni duymuyor. Gözleri açık olduğu halde sanki hala uyuyormuş gibi. Aradan birkaç dakika geçtikten sonra sakinleşiyor ve uykusuna devam ediyor. Sabah, ‘Kızım gece noldu, kötü bir rüya mı gördün?’ diye sorunca hiçbir şey hatırlamadığını söylüyor.” Yukarıda anlatılan duruma pek çok ebeveyn şahit olmuştur ancak bunun bir uyku terörü olduğundan çok azı haberdardır.
Uyku terörü, uykudan 2-3 saat sonra NREM dediğimiz derin uyku evresinde meydana gelir ve yaklaşık 10-30 dk sürer. Kişiler derin uykuda oldukları için yaptıkları hareketlerin farkında olmazlar ve uyanmaları oldukça zordur. Anlamsız hareketler yaparak bağırabilirler. Uyandıkları zaman ise yaptıkları ile ilgili hiçbir şey hatırlamazlar.
Uyku terörü daha öncede bahsettiğimiz gibi kabus bozukluğu ile karıştırılır ancak ikisini birbirinden ayıran bazı noktalar vardır. Kabus bozukluğu uykunun REM dediğimiz rüya evresinde görüldüğü için kişinin uyanması daha kolaydır ancak uyku terörü NREM denilen derin uyku evresinde görüldüğü için kabus bozukluğundaki kadar kolay ayılmak mümkün olmayabilir. Kabus, rüya evresinde görüldüğü için sebebi görülen kötü rüyalardır ve kişi uyandığı zaman gördüğü rüyayı hatırlar. Uyku teröründe ise kişi olup biten hiçbir şeyi hatırlamaz.
Gün içerisinde yaşanılan yoğun stres
Yüksek ateş
Yaşanılmış bir travma
Çocuklarda uyku ortamının değişmesinden kaynaklanan kaygı
Bebeklerde henüz gelişmekte olan beynin, uyku evreleri arasındaki geçişe alışamaması gibi durumlar uyku terörüne sebep olabilir. ancak bu saydıklarımızın dışında pek çok neden uyku terörünün sebebi olabilir.
Uyku terörü çocuklarda yetişkinlere oranla daha sık gözlenir. Çocuklarda görülme sıklığı % 3-4 iken bu oran yetişkinlikte % 1 oranlarına gerilemektedir.
Uyku terörü eğer çok sık tekrar ediyorsa bir uzmandan yardım alınması gerekebilir. Ancak bozukluk haftada iki defadan az gözleniyor ve süreç iki aydan kısa bir zamandır devam ediyor ise paniklemeye gerek yok. Böyle bir durumda bozukluğun zamanla düzeleceğini bilmekte fayda var.
Aşağıda üzerinde durduğumuz noktalara dikkat edilir ise uyku terörünün kişilere verebileceği zarar en aza indirgenmiş olur.
Uyku terörü sırasında kişi uyandırıldığında hiçbir şeyin farkında olmayacağı için kişiyi uyanmaya zorlamak paniklemesine ve sersemlemesine sebep olur. Bunun yerine sakince kişinin uykuya tekrar dalmasını beklemek daha sağlıklıdır.
Ataklar sırasında kişiler yaptıkları hareketlerin farkında olmazlar ve kendilerine zarar verebilirler. Bu durumun önüne geçmek için oda uygun bir şekilde düzenlenmelidir.
Gece uyku terörü geçiren kişiler gün içerisinde ne yaşadıklarını hatırlamazlar bunun için ertesi gün gece olanlardan bahsederek kişinin kaygılanmasına sebep olunmaması daha iyidir.
Uyku terörüne sebep olduğu düşünülen faktörlerin üzerinde durularak giderilmeye çalışılmalıdır.
Psk. Aslıhan ÇELİK
